کد مطلب:180060 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:195
تأیید قیام مختار از طرف امام سجاد
یكی از قیامهای بزرگ شیعیان در اولین سال خلافت عبدالملك (سال 65) قیام شیعیان كوفه به فرماندهی «سلیمان بن صرد» بود، كه به «قیام توابین» معروف است. آنها ضربات سنگین بر دشمن وارد ساختند و سرانجام سلیمان در این قیام به شهادت رسید و سپاه او شكست خورد؛ ولی مختار دنباله ی قیام آنها را گرفت و در سال 66 هجری كوفه را در تحت تسلط خود درآورد و بسیاری از سران سپاه عمر سعد را كه در خون امام حسین علیه السلام شركت كرده بودند، دستگیر كرد و با شدیدترین مجازات، اعدام نمود. سپاه شام از طرف عبدالملك، به فرماندهی ابن زیاد برای سركوب شیعیان، به سوی كوفه حركت نمودند، در مسیر راه و در سرزمین موصل، سپاه مختار به فرماندهی ابراهیم (فرزند مالك اشتر)، سر راه سپاه شام را گرفتند، و نبرد سختی درگرفت و سرانجام سپاه ابن زیاد شكست خورد و خود ابن زیاد به دست ابراهیم كشته شد. [1] .
سر بریده ی ابن زیاد و سرهای گروهی از سران دشمن را نزد مختار آوردند، مختار بسیار شاد شد، آنگاه سر ابن زیاد را به مدینه نزد امام سجاد علیه السلام و محمد حنفیه فرستاد. هنگامی كه سر ابن زیاد را نزد امام سجاد علیه السلام آوردند، آن حضرت صبحانه می خورد، فرمود: من هنگامی كه (در كوفه به صورت اسیر) بر ابن زیاد وارد شدم، دیدم
[ صفحه 79]
ابن زیاد صبحانه می خورد، و سر مبارك پدرم امام حسین علیه السلام را در كنارش نهاده است. در آنجا عرض كردم خدایا مرا نمیران تا اینكه هنگام خوردن صبحانه، سر بریده ی ابن زیاد را به من نشان دهی. حمد و شكر خداوندی را كه دعایم را به استجابت رسانید.
و مطابق روایت ابن نما، آن حضرت در این هنگام سجده شكر بجا آورد و در سجده گفت:
الحمد لله الذی ادرك لی ثاری من عدوی، و جزی الله المختار خیراً:
«حمد و سپاس خداوندی را كه انتقام مرا از دشمنم گرفت. خداوند پاداش نیك به مختار عنایت فرماید.» [2] .
به این ترتیب می بینیم امام سجاد علیه السلام در صحنه های سیاسی و اجتماعی جهان اسلام، حضور داشت و قیام مردان خدا را تأیید می كرد.
در روایت دیگری می خوانیم؛ جمعی از سران كوفه در مورد سؤال از قیام مختار به مدینه آمدند و همراه محمد حنفیه به حضور امام سجاد علیه السلام رسیدند و سؤال خود را مطرح كردند. آن حضرت به محمد حنفیه فرمود:
یا عم لو ان عبداً زنجیاً تعصب لنا اهل البیت لوجب علی الناس موازرته، و قد ولیتك هذا الامر، فاصنع ما شئت:
«ای عمو! اگر برده ای سیاه پوست، به دفاع از اهل بیت علیهم السلام تعصب نمود، بر مردم واجب است كه از او حمایت كنند. من زمام این
[ صفحه 80]
كار را به دست تو دادم، هر چه می خواهی انجام بده.» [3] .
به این ترتیب می بینیم امام سجاد علیه السلام نهضتهای ضد طاغوتی و جنبشهای مكتبی را امضا و تأیید می كرد. از گفتنیها در این راستا اینكه: امام سجاد علیه السلام قبل از قیام فرزندش «زید» كه قیام براساس تحصیل رضای آل محمد صلی الله علیه و آله بر ضد هشام بن عبدالملك (دهمین طاغوت اموی) بود، از آن خبر داد و آن را ستوده و فرمود: پدرم از پدرش امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل كرد؛ در پشت كوفه مردی قیام كند كه او را «زید» می گویند... او و یارانش در قیامت، با شكوه خاصی عبور می كنند، فرشتگان با اشاره به آنها می گویند:
هؤلاء خلف الخلف و دعاة الحق:
«اینها جانشینان صالحان پیشین، و دعوت كنندگان به حق هستند.»
آنگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله از آنان استقبال می كند و به زید می فرماید: «ای فرزندم! شما وظیفه ی خود را انجام دادید، اكنون بدون آنكه از شما حساب بكشند وارد بهشت شوید.» [4] .
سر بریده ی ابن زیاد و سرهای گروهی از سران دشمن را نزد مختار آوردند، مختار بسیار شاد شد، آنگاه سر ابن زیاد را به مدینه نزد امام سجاد علیه السلام و محمد حنفیه فرستاد. هنگامی كه سر ابن زیاد را نزد امام سجاد علیه السلام آوردند، آن حضرت صبحانه می خورد، فرمود: من هنگامی كه (در كوفه به صورت اسیر) بر ابن زیاد وارد شدم، دیدم
[ صفحه 79]
ابن زیاد صبحانه می خورد، و سر مبارك پدرم امام حسین علیه السلام را در كنارش نهاده است. در آنجا عرض كردم خدایا مرا نمیران تا اینكه هنگام خوردن صبحانه، سر بریده ی ابن زیاد را به من نشان دهی. حمد و شكر خداوندی را كه دعایم را به استجابت رسانید.
و مطابق روایت ابن نما، آن حضرت در این هنگام سجده شكر بجا آورد و در سجده گفت:
الحمد لله الذی ادرك لی ثاری من عدوی، و جزی الله المختار خیراً:
«حمد و سپاس خداوندی را كه انتقام مرا از دشمنم گرفت. خداوند پاداش نیك به مختار عنایت فرماید.» [2] .
به این ترتیب می بینیم امام سجاد علیه السلام در صحنه های سیاسی و اجتماعی جهان اسلام، حضور داشت و قیام مردان خدا را تأیید می كرد.
در روایت دیگری می خوانیم؛ جمعی از سران كوفه در مورد سؤال از قیام مختار به مدینه آمدند و همراه محمد حنفیه به حضور امام سجاد علیه السلام رسیدند و سؤال خود را مطرح كردند. آن حضرت به محمد حنفیه فرمود:
یا عم لو ان عبداً زنجیاً تعصب لنا اهل البیت لوجب علی الناس موازرته، و قد ولیتك هذا الامر، فاصنع ما شئت:
«ای عمو! اگر برده ای سیاه پوست، به دفاع از اهل بیت علیهم السلام تعصب نمود، بر مردم واجب است كه از او حمایت كنند. من زمام این
[ صفحه 80]
كار را به دست تو دادم، هر چه می خواهی انجام بده.» [3] .
به این ترتیب می بینیم امام سجاد علیه السلام نهضتهای ضد طاغوتی و جنبشهای مكتبی را امضا و تأیید می كرد. از گفتنیها در این راستا اینكه: امام سجاد علیه السلام قبل از قیام فرزندش «زید» كه قیام براساس تحصیل رضای آل محمد صلی الله علیه و آله بر ضد هشام بن عبدالملك (دهمین طاغوت اموی) بود، از آن خبر داد و آن را ستوده و فرمود: پدرم از پدرش امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل كرد؛ در پشت كوفه مردی قیام كند كه او را «زید» می گویند... او و یارانش در قیامت، با شكوه خاصی عبور می كنند، فرشتگان با اشاره به آنها می گویند:
هؤلاء خلف الخلف و دعاة الحق:
«اینها جانشینان صالحان پیشین، و دعوت كنندگان به حق هستند.»
آنگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله از آنان استقبال می كند و به زید می فرماید: «ای فرزندم! شما وظیفه ی خود را انجام دادید، اكنون بدون آنكه از شما حساب بكشند وارد بهشت شوید.» [4] .
[1] تتمة المنتهي، ص 59.
[2] اعيان الشيعه، ج 1، ص 636.
[3] بحار، ج 45، ص 365 - بايد توجه داشت كه عدم دخالت مستقيم امامان (ع) در بعضي از قيامها، به خاطر حفظ محور اصلي قيامها بود، كه وجود امامان (ع) باشد.
[4] مقاتل الطالبيين، ص 94.